Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Robert Pelewicz

Protokolant: st. sekr. sąd. Marta Czachurska

w obecności prokuratora Bożeny Okleja z Prokuratury Rejonowej w Nisku

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2019 r.

sprawy Z. G. z domu G. córki J. i W. z domu P., urodzonej (...) w N.

oskarżonej z art. 278 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w Nisku

z dnia 4 lutego 2019 roku w sprawie sygn. akt II K 397/18

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od oskarżonej Z. G. na rzecz oskarżyciela posiłkowego P. S. kwotę 840 zł (osiemset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżoną Z. G. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a wydatkami w tym zakresie obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ka 84/19

UZASADNIENIE

(wyroku z dnia 25.04.2019r.)

Prokuratura Rejonowa w Nisku oskarżyła Z. G. (z domu G. córkę J. i W. z domu P., urodzoną (...) w N.), o to, że:

w dniu 06 lipca 2018 r., w R., woj. (...), z domu przy ulicy (...) zabrała w celu przywłaszczenia pralko-suszarkę marki Indesit, kuchenkę mikrofalową marki Samsung, telewizor marki Samsung, sokowirówkę, grill elektryczny i dywaniki o łącznej wartości 2.800 zł na szkodę P. S.,

tj. o czyn z art. 278 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Nisku wyrokiem z dnia 4 lutego 2019 r., w sprawie II K 397/18, orzekła następująco:

I. ustalił, że oskarżona Z. G. w dniu 6 lipca 2018 r., w R., w woj. (...), w domu przy ulicy (...) dokonała przywłaszczenia pralko-suszarki marki Indesit, kuchenki mikrofalowej marki Samsung, telewizora marki Samsung, sokowirówki, grilla elektrycznego i dywaników o łącznej wartości 2.800 zł., stanowiące współwłasność po ½ części jej i P. S., tj. popełniła przestępstwo z art. 284 § 1 kk i na mocy art. 66 § 1 i § 2 kk i art. 67 § 1 kk postępowanie karne przeciwko Z. G. o ten czyn warunkowo umorzył na okres próby w wymiarze 1 roku;

II. na mocy art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 5 kk zobowiązał Z. G. do naprawienia szkody w części poprzez zapłacenie na rzecz pokrzywdzonego P. S. kwoty 200,00 zł – w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia;

III. zasądził od oskarżonej Z. G. na rzecz oskarżyciela posiłkowego P. S. kwotę 840,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego;

IV. zasądził od Z. G. na rzecz Skarbu Państwa część kosztów sądowych w kwocie 70,00 zł, a w pozostałej części zwolnił ją od kosztów sądowych, w tym od opłaty sądowej w całości.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją adw. P. O., jako obrońca oskarżonej Z. G., w całości na korzyść oskarżonej, a zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił:

1)  obrazę przepisów prawa materialnego tj. przepisów art. 284 § 1 kk w zw. z art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk w zw. z art. 618 § 1, 2 i 3 kpc przez błędne uznanie, iż rzekomo oskarżona Z. G. popełniła przestępstwo przywłaszczenia, a skoro tak, to z racji nieznacznego stopnia społecznej szkodliwości tegoż czynu - przedmiotowe postępowanie karne przeciwko temuż oskarżonemu należało warunkowo umorzyć, w sytuacji, gdy takie twierdzenie Sądu I instancji jawi się, jako oczywiście błędne, gdyż przedmiotowa sprawa ma charakter cywilistyczny, a nie zaś karnistyczny związany ze skutkami materialno - prawnymi, oraz procesowymi prawomocnego zakończenia sprawy o podział majątku wspólnego, a w szczególności ze skutkami określenia przez małżonków, względnie byłych małżonków z zakresu - przedmiotu działu, który podlega temuż podziałowi , co szczegółowo przecież reguluje właśnie przepis art. 618 § 1, 2 i 3 kpc, a pomimo złożenia stosownego wniosku przez obrońcę z dnia 29 stycznia 2019 r., Sąd I instancji wydaje się w ogóle nie dokonał jego analizy, czego dalszym skutkiem jest wydanie rażąco wadliwego rozstrzygnięcia;

2)  obrazę przepisu art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 5 kk przez błędne uznanie, iż oskarżona winna zapłacić świadczenie na rzecz byłego męża P. S. w kwocie 200 zł, w sytuacji, gdy takie twierdzenie Sądu I instancji jawi się, jako błędne, albowiem oskarżona nie popełniła w ogóle żadnego czynu zabronionego;

3)  obrazę przepisów postępowania tj. art. 616 § 1 pkt 2 kpk w zw. z art. 627 kpk w zw. z art. 618 § 1 pkt 1 i 10 kpk przez błędne obciążenie oskarżonej kosztami zastępstwa adwokackiego, w sytuacji, gdy taki pogląd Sądu I instancji jawi się, jako błędny albowiem to oskarżyciel posiłkowy winien uiścić na rzecz oskarżonej koszty zastępstwa procesowego, a koszty procesu pozostałe winien ponieść Skarb Państwa ze względu na to, że Z. G. winna być od zarzuconego jej czynu uniewinniona.

W konkluzji apelacji obrońca oskarżonej wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej aktem oskarżenia i zasądzenie od oskarżyciela posiłkowego, względnie od Skarbu Państwa zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za obie instancje. Ewentualnie, w razie nieuwzględnienia powyższego wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu stwierdził, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonej Z. G. nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności konieczne staje się przedstawienie kilku uwag odnoszących się do nie dość przejrzyście sformułowanych zarzutów odwoławczych podniesionych w apelacji. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 118 § 1 kpk nieprecyzyjne, czy niejasne ujęcie zarzutów nie ma decydującego znaczenia przy rozpatrywaniu apelacji, której treść wyznaczana jest przez brzmienie całego środka odwoławczego (zob. wyrok SN z 05.01.2011 r., V KK 64/10, OSNKW 2011/2/14). Z tego względu Sąd okręgowy uznał, że pierwszy z punktów apelacji wniesionej w niniejszej sprawie dotyczy nie tylko obrazy wskazanych tam przepisów prawa, tj. art. 284 § 1 kk w zw. z art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk w zw. z art. 618 § 1, 2 i 3 kpc, poprzez ich błędną wykładnię bądź niewłaściwe zastosowanie do prawidłowo odtworzonego stanu faktycznego, ale także zawiera w sobie zarzut błędnego ustalenia przez sąd I instancji, że oskarżona działała z zamiarem przywłaszczenia mienia wchodzącego w skład majątku dorobkowego P. S. i oskarżonej. Ponadto zarzuty podniesione w pkt 1 apelacji odczytywać należy nie tyle jako wskazujące na przyjęcie błędnej podstawy prawnej orzeczenia, czy niewłaściwe zastosowanie norm prawa materialnego, gdyż wskazane w tym punkcie apelacji przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie stanowiły podstawy prawnej rozstrzygnięć sądu I instancji w tej sprawie i nie były bezpośrednio stosowane, lecz jako zarzut, że sąd meriti wyraził nieuprawnione poglądy prawne odnoszące się do wskazanych przepisów, a prowadzące do niezastosowania w stosunku do zachowań oskarżonej przepisów art. 618 § 1, 2 i 3 kpc, które w przypadku czynu zarzucanego oskarżonej powinny znaleźć zastosowanie. Zwłaszcza, że w istocie rzeczy obrońca oskarżonej w uzasadnieniu apelacji sprowadza swoje zarzuty do treści art. 618 § 3 kpc, zgodnie z którym po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w paragrafie pierwszym, chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności. Oznacza to według skarżącego, że po wydaniu przez Sąd Rejonowy w Nisku postanowienia z dnia 14 listopada 2017 r., w sprawie I Ns 145/17, o umorzeniu postępowania z wniosku Z. G. z udziałem P. S. o podział majątku wspólnego, oskarżona nie mogła ponownie już dochodzić przed sądem roszczeń współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy i mogła w związku z tym swobodnie (samodzielnie) dysponować rzeczami ruchomymi wskazanymi w zarzucie aktu oskarżenia.

W tej sytuacji, przed przystąpieniem do analizy zarzutów apelacyjnych, zwłaszcza w kontekście treści art. 618 § 3 kpc, wymaga podkreślenia, że nie kwestionowane i nie nasuwające zasadniczych wątpliwości były ustalenia faktyczne przedstawione przez Sąd Rejonowy w części motywacyjnej zaskarżonego wyroku. W odniesieniu do najistotniejszych kwestii wynika z nich, że 30 marca 2017 r. Z. G. złożyła w Sądzie Rejonowym w Nisku wniosek o podział majątku dorobkowego. Określiła, że w skład tego majątku wchodzi działka budowlana zabudowana budynkiem mieszkalnym, budynkiem gospodarczym i budynkiem użytkowym oraz szereg ruchomości, w tym także telewizor LCD, mikrofalówka, pralko – suszarka marki Indesit o wartości 2.500,00 złotych, sokowirówka o wartości 220,00 złotych, grill elektryczny o wartości 250,00 złotych, dwa dywaniki pomarańczowe o wartości 700,00 złotych, dywanik bordowy o wartości 300,00 złotych. P. S. nie kwestionował składu majątku wspólnego wymienionego we wniosku przez byłą żonę. W toku postępowania o podział majątku dorobkowego, które toczyło się przed Sądem Rejonowym w Nisku, w sprawie I Ns 145/17, Z. G. i P. S. działający z profesjonalnymi pełnomocnikami przedstawiali swoje propozycje podziału majątki i na rozprawie w dniu 14 listopada 2017 r. zawarli ugodę. Na mocy tej ugody strony ustaliły, że w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość zabudowana domem mieszkalnym, budynkiem gospodarczym i budynkiem użytkowym oznaczona (...), dla której Sąd Rejonowy w Nisku prowadzi księgę wieczystą (...) o łącznej wartości 340.000,00 zł i własność tej nieruchomości przenieśli w całości na P. S.. Jednocześnie P. S. zobowiązał się do zapłaty na rzecz Z. G. kwoty 170.000,00 zł w terminie dwóch lat. Oskarżona zaś zobowiązała się do wydania mu tej nieruchomości w terminie 6 miesięcy od daty otrzymania spłaty. Pełnomocnicy uczestników oświadczyli, że ugoda ta wyczerpuje wszystkie roszczenia opisane we wniosku o podział majątku dorobkowego. Postanowieniem z 14 listopada 2017 r., w sprawie(...)postępowanie z wniosku Z. G. z udziałem P. S. o podział majątku wspólnego zostało umorzone. Zastrzeżeń nie budzi także ustalenie, że w wyżej opisanej ugodzie strony w żaden sposób nie ustaliły przeniesienia własności ruchomości na któregokolwiek z uczestników postępowania. Niemniej jednak przedstawione w apelacji rozważania i poglądy prawne mające prowadzić do wniosku o niemożności przypisania oskarżonej odpowiedzialności karnej za przywłaszczenie, w ramach czynu zarzucanego jej w akcie oskarżenia, nie brzmiały przekonująco.

Powyższa konstatacja co do bezspornych ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd Rejonowy ma fundamentalne znaczenie dla oceny prawnokarnej zachowania oskarżonej Z. G. w zakresie zarzutu aktu oskarżenia. W doktrynie i orzecznictwie nie ulega bowiem wątpliwości, że mienie wchodzące w skład małżeńskiej wspólności majątkowej może być przedmiotem przestępstwa przywłaszczenia popełnionego przez jednego z małżonków, gdyż dla małżonka stanowi ono mienie częściowo cudze (zob. np. R. A. Stefański, Odpowiedzialność karna za zabór mienia stanowiącego wspólność majątkową, Prokuratura i Prawo 1995/10/117). W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1957 r. (II KO 83/57, RPEiS 1958/4/332) słusznie wskazano, że małżonek, który mieniem ruchomym wchodzącym w skład majątku wspólnego obojga małżonków rozporządza jak własnym, czyniąc to wbrew wyraźnej woli drugiego małżonka, odpowiada za kradzież lub przywłaszczenie - w zależności od okoliczności działania sprawcy. W późniejszym orzecznictwie precyzowano znamiona występku przywłaszczenia wskazując m.in., że jest to bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie znajdującym się w posiadaniu sprawcy cudzym mieniem ruchomym przez włączenie go do majątku swojego lub innej osoby i powiększenie w ten sposób swojego lub innej osoby stanu posiadania, czemu musi towarzyszyć tzw. animus rem sibi habendi, tj. zamiar zatrzymania cudzego mienia ruchomego dla siebie lub innej osoby, bez żadnego ku temu tytułu (zob. wyrok SN z 06.01.1978., V KR 197/77, OSNPG 1978/6/64). Działanie oskarżonej dotyczyła rzeczy ruchomych stanowiących współwłasność po ½ części jej i P. S.. Tak więc Z. G. nie miała możliwości zabrania pralko-suszarki marki Indesit, kuchenki mikrofalowej marki Samsung, telewizora marki Samsung, sokowirówki, grilla elektrycznego i dywaników o łącznej wartości 2.800 zł, bez uzgodnienia z P. S.. Podkreślić przy tym należy kwestię najistotniejszą z punktu widzenia wypełnienia przez oskarżona znamion występku z art. 284 § 1 kk, że skarżący całkowicie stracił z pola widzenia okoliczność, że działanie Z. G., podjęte z zamiarem powziętym z góry - jak wynika z jej wyjaśnień i okoliczności sprawy, dotyczyło rzeczy ruchomych nie objętych ugodą z dnia 14 listopada 2017 r., w sprawie (...). Bez znaczenia przy tym jest w realiach rozpoznawanej sprawy, że pełnomocnicy uczestników oświadczyli, że ugoda ta wyczerpuje wszystkie roszczenia opisane we wniosku o podział majątku dorobkowego.

Faktem bowiem oczywistym i bezspornym w sprawie jest, że przedmioty w postaci pralko-suszarki marki Indesit, kuchenki mikrofalowej marki Samsung, telewizora marki Samsung, sokowirówki, grilla elektrycznego i dywaników stanowiły majątek dorobkowy Z. G. i P. S.. Po orzeczeniu rozwodu stron rzeczy stały się ich współwłasnością po ½ części. Nie ma również żadnej wątpliwości, że ugoda zawarta w sprawie o podział majątku dorobkowego dnia 14 listopada 2014 r., w sprawie (...) dotyczyła tylko nieruchomości. W dokumencie tym nie jest wspomniane komu na własność przypadają ruchomości. Na mocy tej ugody żaden z uczestników postępowania nie nabył ruchomości na wyłączną własność. Wynika to zarówno z literalnego brzmienia treści ugody, jak i z jej interpretacji. Mianowicie strony wyceniły nieruchomość na 340.000,00 złotych. P. S. otrzymał nieruchomość na własność z obowiązkiem spłaty połowy jej wartości, czyli 170.000,00 złotych. Nie dokonał żadnej spłaty tytułem rzeczy ruchomych będących majątkiem dorobkowym stron. Ponadto sama oskarżona potwierdziła, że opuszczając dom w R. zabrała telewizor, pralko – suszarkę, kuchenkę mikrofalową, a sokowirówkę przekazała I. Z.. Nadto fakt ten potwierdzają przesłuchani w sprawie świadkowie. Co do zaboru grilla elektrycznego i dywaników potwierdzone jest to przez P. S. i A. S. (2). Wartość rzeczy objętych aktem oskarżenia została zgodnie przyznana przez P. S. i Z. G.. Przedmioty te znajdowały się w posiadaniu Z. G., gdyż stanowiły wyposażenie domu w R. przy ulicy (...), który to opuściła dnia 6 lipca 2018 r., zabierając sprzęty ze sobą, oprócz sokowirówki, którą podarowała I. Z.. W konsekwencji rzeczy te zostały bez wiedzy i wbrew woli byłego małżonka P. S. zabrane, czyli usunięte spośród składników wspólnego majątku, tak, jakby Z. G. była osobą wyłącznie uprawnioną do rozporządzania nimi. Wszystkie te okoliczności przemawiają za stwierdzeniem, że z góry zamierzone działania jednego z byłych małżonków wbrew woli drugiego, polegające na zbyciu zabraniu rzeczy ruchomych wchodzących wcześniej w skład małżeńskiej wspólności ustawowej z wyłączeniem współuprawnionego byłego małżonka wyczerpują przedmiotowe znamiona przestępstwa przywłaszczenia cudzego mienia (por. wyrok SA w Katowicach z 30.04.2015., II AKa 62/15, Legalis 1285443).

Z dołączonych do niniejszego postępowania odpisu akt sprawy Sądu Rejonowego w Nisku – I Wydział Cywilny (sygn. akt (...)), wynika bowiem bezspornie, że wnioskodawczyni Z. S. obecnie G. zgłosiła do podziału majątku dorobkowego zarówno nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym, budynkiem gospodarczym i budynkiem użytkowym, jak i szereg ruchomości, m.in. telewizor LCD, pralko – suszarkę marki Indesit, mikrofalówkę, sokowirówkę, grill elektryczny, dywaniki (k. 10). Uczestnik P. S. nie kwestionował w postępowaniu cywilnym, że te ruchomości należały do majątku wspólnego (k. 55). Na rozprawie w dniu 14 listopada 2017 r., w sprawie akt (...) Z. G. i P. S. zawarli ugodę jedynie w zakresie nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, budynkiem gospodarczym i budynkiem użytkowym i postępowanie o podział majątku zostało umorzone (k. 61, 63). W konsekwencji nie objęto podziałem całego majątku wspólnego. Powyższa okoliczność stanowi swoistego rodzaju oś apelacji obrońcy oskarżonej, gdyż twierdzi on, że ze względu na treść art. 618 § 3 kpc, oskarżona, po wydaniu postanowienia z dnia 14 listopada 2017 r., w sprawie(...) o umorzeniu postępowania z wniosku Z. G. z udziałem P. S. o podział majątku wspólnego, nie mogła ponownie już dochodzić przed sądem roszczeń współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Skarżący zapomina jednak, że choć postępowanie o podział majątku wspólnego ma charakter kompleksowy, gdyż poza ustaleniem składu majątku wspólnego i jego wartości (art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc) sąd orzeka także o roszczeniach przewidzianych w art. 567 § 1 kpc, rozstrzygając również spory co do prawa własności danego przedmiotu (art. 567 § 3 kpc, art. 688 kpc i art. 618 § 1 kpc), to swoista prekluzja, przewidziana w art. 618 § 3 kpc (art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 688 kpc) odnosi się tylko do roszczeń z art. 567 § 1 kpc i art. 618 § 1 kpc, nie dotyczy zaś składników majątku wspólnego. Tymczasem, jak już wcześniej ustalono, uczestnicy zgłosili do podziału majątku dorobkowego zarówno nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym, budynkiem gospodarczym i budynkiem użytkowym, jak i szereg ruchomości, m.in. telewizor LCD, pralko – suszarkę marki Indesit, mikrofalówkę, sokowirówkę, grill elektryczny, dywaniki (k. 10, 55). Na rozprawie w dniu 14 listopada 2017 r., w sprawie akt(...) Z. G. i P. S. zawarli ugodę jedynie w zakresie nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, budynkiem gospodarczym i budynkiem użytkowym, a w konsekwencji postępowanie o podział majątku zostało umorzone (k. 61, 63). Sąd Rejonowy w Nisku zaś wbrew swoim obowiązkom, wynikającym z art. 684 kpc, nie wyjaśnił z urzędu charakteru tych rzeczy ruchomych, które uczestnicy zgłosili do podziału i nie poczynił ustaleń, czy wchodzą one w skład majątku wspólnego. W konsekwencji nie objęto podziałem całego majątku wspólnego. W przepisach prawa rodzinnego i kodeksu postępowania cywilnego brak jest unormowania co do tego, czy możliwy jest podział uzupełniający. Treść art. 46 kro oraz 1038 kc dowodzi, że zasadą jest poddawanie podziałowi całej masy majątku wspólnego, a przeprowadzenie podziału częściowego wchodzi w rachubę, gdy przemawiają za nim ważne względy istniejące po stronie osób uprawnionych, dlatego możliwy jest podział częściowy w zakresie przedmiotowym. W niniejszym wypadku nie dokonano podziału częściowego, lecz wskutek przeoczenia poza podziałem znalazły się istotne składniki majątku wspólnego. Brak wyraźnej regulacji prawnej w zakresie możliwości takiego podziału nie może pozbawiać byłych małżonków uzyskania rozstrzygnięcia co do każdego składnika majątku wspólnego. W piśmiennictwie i judykaturze reprezentowany jest pogląd, do którego przychyla się skład orzekający w rozpoznawanej sprawie, że jeśli z jakichkolwiek przyczyn - przeoczenia, zatajenia lub ukrycia części przedmiotów i niezgłoszenia ich do podziału - nie objęto podziałem wszystkich składników majątku wspólnego, to każde z małżonków może wystąpić w odrębnym postępowaniu o przeprowadzenie podziału uzupełniającego odnośnie do przedmiotów, które nie zostały objęte orzeczeniem o podziale (zob. uchwała SN z 28.08.1986., III CZP 47/86, Legalis 25455).

Nie ulega więc wątpliwości, iż skoro przedmioty te znajdowały się w posiadaniu Z. G., gdyż stanowiły wyposażenie domu w R. przy ulicy (...), który to opuściła dnia 6 lipca 2018 r., zabierając te rzeczy ze sobą, oprócz sokowirówki, którą podarowała I. Z., to oskarżona dokonała przywłaszczenia pralko-suszarki marki Indesit, kuchenki mikrofalowej marki Samsung, telewizora marki Samsung, sokowirówki, grilla elektrycznego i dywaników o łącznej wartości 2.800 zł, stanowiące współwłasność po ½ części jej i P. S., pozbawiając go możliwości by w przyszłości ten składnik stał się przedmiotem podziału majątku wspólnego. Z punktu widzenia norm prawa karnego zachowanie takie nie jest obojętne i stanowi przestępstwo przywłaszczenia, o którym mowa w art. 284 § 1 kk. W orzecznictwie podnosi się bowiem, iż do przypisania sprawcy przywłaszczenia mienia wchodzącego w skład wspólnoty małżeńskiej niezbędne jest ustalenie, że sprawca zabierając samowolnie i sprzedając ruchomości należące do wspólności, miał zamiar powiększenia swojego majątku kosztem współmałżonka (zob. wyrok SN z 24.11.1998 r., III KKN 154/97, Prokuratura i Prawo 1999/5/5).

W świetle powyższych ustaleń, skoro oczywistym jest, że wbrew twierdzeniom apelacji, oskarżona nie powinna zostać uniewinniona z uwagi na treść art. 618 § 3 kpc, jako zupełnie bezpodstawne jawią pozostałe zarzuty apelacyjne. Zwłaszcza, że skarżący nie rozwija tych zarzutów w uzasadnieniu apelacji, poprzestając na cytowaniu treści art. 618 § 1, 2 i 3 kpc i stwierdzeniach, że konieczność uniewinnienia oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej aktem oskarżenia czynu uzasadnia słuszność zarzutów apelacyjnych. Trzeba jednak wskazać skarżącemu w pierwszej kolejności, że poza sporem pozostaje konstatacja, iż zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania jest możliwe tylko wtedy, gdy koniunkcyjnie występują ściśle określone okoliczności, mające w większości charakter materialnoprawny, warunkujące uznanie niecelowości kontynuowania postępowania karnego. Zatem sąd meriti ma prawo (a nie obowiązek) warunkowo umorzyć postępowanie, w wypadku łącznego spełnienia wszystkich przewidzianych przez ustawę przesłanek, tj. wówczas, kiedy: 1) wina sprawcy i społeczna szkodliwość czynu nie są oceniane jako znaczne; 2) brak jest wątpliwości co do okoliczności popełnienia czynu; 3) sprawca dotychczas nie był karany za przestępstwo umyślne; 4) postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, zaś w szczególności nie popełni przestępstwa (arg. ex art. 66 § 1 kk); 5) występek jest zagrożony karą do 5 lat (od 1 lipca 2015 r.) pozbawienia wolności (arg. ex art. 66 § 2 kk). Spośród wymienionych przesłanek pozwalających sądowi na zastosowanie powyższego instrumentu probacyjnego, to w realiach przedmiotowej sprawy zaistniały wszystkie przesłanki uzasadniające zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego, czego również nie kwestionował nawet alternatywnie obrońca oskarżonej w apelacji. Tak więc w realiach rozpoznawanej sprawy nie tylko nie ma przeszkody, o której mowa w art. 66 § 1 i 2 kk, aby warunkowo umorzyć postępowanie karne w przypadku występku przypisanego oskarżonej, ale i typ czynu zabronionego zarzucany Z. G. w akcie oskarżenia, w kontekście konkretnej płaszczyzny sprawy, daje możliwość skorzystania z dobrodziejstwa tej instytucji.

Wobec całokształtu przedstawionych wyżej rozważań apelacja obrońcy oskarżonej Z. G. nie mogła odnieść skutku oczekiwanego przez skarżącego. Znalazło to swój wyraz w punkcie I wyroku. Utrzymując w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie Sąd odwoławczy działał w oparciu o art. 437 § 1 kpk i art.456 kpk.

W punkcie II wyroku Sąd odwoławczy orzekł o kosztach sądowych postępowania odwoławczego, mając na względzie treść art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk, uznając przy tym bezzasadność ostatniego z zarzutów apelacji, dotyczącego obrazy art. 616 § 1 pkt 2 kpk w zw. z art. 627 kpk w zw. z art. 618 § 1 pkt 1 i 10 kpk. Nie ulega bowiem wątpliwości, że zwolnienie oskarżonego przez sąd od ponoszenia kosztów sądowych nie uwalnia go jednocześnie od konieczności wyrównania oskarżycielowi posiłkowemu poniesionych przez niego uzasadnionych wydatków w sprawie. W istocie jest bowiem tak, że art. 627 kpk przewiduje, iż od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego. Nie ulega również najmniejszej wątpliwości, że art. 624 § 1 kpk pozwala na zwolnienie oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, jeżeli istnieją podstawy do uznania, że ich uiszczenie byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe, jak również wówczas gdy przemawiają za tym względy słuszności. Istotne pozostaje jednak, że zwolnienie, o którym mowa w cytowanym przepisie, dotyczy tylko i wyłącznie kosztów sądowych. Do tej kategorii nie zalicza się uzasadnionych wydatków oskarżyciela posiłkowego, w szczególności z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika z wyboru. Wniosek taki płynie nie tylko z literalnej treści art. 627 kpk, który rozgranicza kwestię rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów sądowych i wydatków oskarżyciela posiłkowego. Wynika również wprost z art. 616 kpk, który rozgranicza wśród kosztów procesu koszty sądowe (pkt 1) i wydatki, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika (pkt 2) (zob. postanowienie SA w Gdańsku z 17.11.2015., II AKz 768/15, Legalis 1507305). Podkreślić jednocześnie należy, że wydatki stron nie są ponoszone na rzecz organów prowadzących postępowanie karne, a są ich własnymi kosztami, koniecznymi do realizacji przypadających im funkcji procesowych. Prawidłowa konkluzja powinna być więc taka, że zwolnienie oskarżonego przez sąd od ponoszenia kosztów sądowych nie uwalnia go jednocześnie od konieczności wyrównania oskarżycielowi posiłkowemu poniesionych przez niego uzasadnionych wydatków w sprawie (por. postanowienie SA w Katowicach z 30.09.2009., II AKZ 646/09, Legalis 187278).

W punkcie III wyroku Sąd odwoławczy orzekł o kosztach sądowych postępowania odwoławczego, zwalniając oskarżoną z obowiązku zwrotu tych kosztów w całości i obciążając nimi Skarb Państwa. Orzeczenie w tym przedmiocie uzasadnia treść art. 624 § 1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Nr 49, poz. 223, ze zm.) w związku z art. 634 kpk, a za takim rozstrzygnięciem przemawia w szczególności aktualna sytuacja finansowa oskarżonej i wysokość jej dochodów (jest osobą bezrobotną, ma na utrzymaniu 1 dziecko) oraz potrzeba urealnienia wpłaty orzeczonego obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego.